ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Οι βιολογικές έρευνες θεωρείται ότι περιλαμβάνουν εργαστηριακά πειράματα με ανθρώπους ως εθελοντές, όπως επίσης και με διάφορα είδη ζώων, συμπεριλαμβανομένων αρουραίων (επίμυς) και ποντικών (μυς), καθώς και με κυτταρικές καλλιέργειες. Η έκθεση μπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά, στην περίπτωση έρευνας σε εθελοντές, μέχρι κάποια χρόνια στην περίπτωση έρευνας για τη μακροζωία των ζώων. Βασικός στόχος αυτών των ερευνών είναι ο προσδιορισμός των διαφορετικών βιολογικών επιδράσεων, ως αποτέλεσμα της έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία και η αξιολόγηση κάθε αβεβαιότητας σχετικά με την αξιοπιστία με την οποία μπορούν να προσδιοριστούν αυτές οι επιδράσεις. Οι έρευνες αξιολογούνται επιπλέον για την αυστηρότητα με την οποία διεξήχθησαν, τη συνάφειά τους (consistency) με άλλα πειραματικά αποτελέσματα, την βιολογική τους εφαρμοσιμότητα, τη συνέπειά τους και την έλλειψη συγκρούσεων με την τρέχουσα επιστημονική ερμηνεία. Συμπερασματικά, δεν είναι ξεκάθαρες από βιολογικής άποψης οι δυσμενείς συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία. Οι βιολογικές επιδράσεις μπορούν να οριστούν ως οι οποιεσδήποτε αλλαγές που μπορούν να ανιχνευθούν σε ένα βιολογικό σύστημα ως αντίδραση, για παράδειγμα σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία, αλλά δεν είναι απαραίτητα όλες οι επιδράσεις επικίνδυνες. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (World Health Organisation, WHO) ορίζει την υγεία ως την κατάσταση της απόλυτης φυσικής, νοητικής και κοινωνικής αρτιότητας και όχι απλώς την απουσία ασθενειών ή αναπηριών. Γι’ αυτό το λόγο, το κατά πόσον οι βιολογικές αλλαγές έχουν δυσμενείς συνέπειες στην υγεία, εξαρτάται από το αν επηρεάζουν τη νοητική, φυσική ή κοινωνική κατάσταση των εκτεθειμένων ανθρώπων, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα.

Μελέτες με ανθρώπους

Οι πειραματικές έρευνες στις οποίες χρησιμοποιούνται εθελοντές, συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν εκτεθεί σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία, περιορίζονται για ηθικούς λόγους στην έρευνα μεταβατικών φυσιολογικών φαινομένων, τα οποία, σε ελεγχόμενες συνθήκες ενός εργαστηρίου, μπορούν να θεωρηθούν ακίνδυνα. Το πλεονέκτημα των εθελοντικών πειραμάτων είναι ότι δείχνουν την πιθανή αντίδραση άλλων ανθρώπων που εκτίθενται κάτω από παρόμοιες συνθήκες. Τα μειονεκτήματα των εθελοντικών μελετών περιλαμβάνουν την αβλαβή φύση των αποτελεσμάτων ικανών να ερευνηθούν, τη συχνά σύντομη διάρκεια της έρευνας, και το μικρό αριθμό των ατόμων που συνήθως εξετάζονται.

Μελέτες με πειραματόζωα

Οι μελέτες που γίνονται στα ζώα συχνά βασίζονται σε πειράματα που χρησιμοποιούν εκτρεφόμενες σε εργαστήρια γενεές ποντικών ή αρουραίων. Το πλεονέκτημα τέτοιων μελετών έναντι των in vitro μελετών είναι ότι παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την αλληλεπίδραση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων με βιολογικά συστήματα, στα οποία μπορούν να μελετηθούν όλες οι λειτουργίες των σωμάτων, οι αντιδράσεις ατρωσίας, οι καρδιαγγειακές αλλαγές και η συμπεριφορά, με έναν τρόπο που δεν μπορεί πάντα να επιτευχθεί με τις κυτταρικές μελέτες. Τα εκτρεφόμενα πειραματόζωα είναι γενετικά ταυτόσημα, εξασφαλίζοντας κατά συνέπεια μια σχετική συνέπεια της αντίδρασης στον εν λόγω φυσικό παράγοντα έκθεσης. Γενικά, οι ζωικές μελέτες αναμένονται να παρέχουν ποιοτικές πληροφορίες, όσον αφορά πιθανά αποτελέσματα, αλλά τα στοιχεία δεν θα μπορούσαν να προβληθούν ποσοτικά, για να δώσουν αξιόπιστες εκτιμήσεις του κινδύνου για τον άνθρωπο. Οι ποσοτικές εκτιμήσεις του κινδύνου που μπορούν να εφαρμοστούν στην ανάπτυξη των οδηγιών έκθεσης προκύπτουν καλύτερα από τις ανθρώπινες μελέτες. Επιπλέον, η IARC (International Agency for Research on Cancer) σημειώνει ότι θα πρέπει να εξεταστεί και η πιθανότητα ότι ένας δεδομένος παράγων μπορεί να προκαλέσει καρκίνο μέσω ενός μηχανισμού, ο οποίος είναι χαρακτηριστικός του είδους του πειραματόζωου και ο οποίος δεν υπάρχει στους ανθρώπους.

Κυτταρικές μελέτες

Οι μελέτες που πραγματοποιούνται σε κυτταρικό επίπεδο χρησιμοποιούνται συνήθως για να ερευνήσουν τους μηχανισμούς αλληλεπίδρασης με ηλεκτρομαγνητικά πεδία αλλά γενικά δε λαμβάνονται μεμονωμένα ως στοιχεία των αποτελεσμάτων εν ζωή (in vivo). Οι κυτταρικές μελέτες χρησιμοποιούνται συχνά ως πρόδρομες, για τον προσδιορισμό των παραγόντων που είναι κατάλληλοι για μελέτη σε μία μακροπρόθεσμη δοκιμή σε ζώα ή σε ανθρώπους, επειδή είναι σχετικά ανέξοδες και γρήγορες.

Ερμηνεία αποτελεσμάτων

Αρχικά είναι απαραίτητο να προσδιοριστούν τα κριτήρια για την αξιολόγηση της σπουδαιότητας των πειραματικών αποτελεσμάτων υπό εξέταση. Τα σημαντικότερα κριτήρια στο πλαίσιο αυτό είναι η επάρκεια του πειραματικού σχεδίου, η στατιστική ανάλυση των στοιχείων και η αποφυγή πιθανής σύγχυσης που μπορεί να οδηγήσει σε ένα λανθασμένο συμπέρασμα. Από αυτή την άποψη, είναι μια θεμελιώδης αρχή της επιστημονικής έρευνας ότι τα αποτελέσματα που παράγονται σε ένα εργαστήριο μπορούν να επαναληφθούν στο ίδιο και σε άλλα εργαστήρια, υπό τον όρο ότι ακολουθούνται οι σωστές διαδικασίες και πρωτόκολλα. Κατά συνέπεια, η επανάληψη ενός αποτελέσματος από ένα ανεξάρτητο εργαστήριο ενισχύει αρκετά την άποψη ότι το αποτέλεσμα αυτό αντιπροσωπεύει μια πραγματική κατάσταση.